/** * https://gist.github.com/samthor/64b114e4a4f539915a95b91ffd340acc */ (function() { var check = document.createElement('script'); if (!('noModule' in check) && 'onbeforeload' in check) { var = false; document.addEventListener('beforeload', function(e) { if (e.target === check) { = true; } else if (!e.target.hasAttribute('nomodule') || !) { return; } e.preventDefault(); }, true); check.type = 'module'; check.src = '.'; document.head.appendChild(check); check.remove(); } }());

Cofio teithio o Gwm Tawe i Jerwsalem mewn car yn 1959

Mair a'i brawd Alun gyda theulu o ffermwyr a roddodd ddŵr iddyn nhw a mynnu rhoi bwyd iddyn nhw, yn Tarsus, TwrciMair Godley

Mair a'i brawd Alun gyda theulu o ffermwyr a roddodd ddŵr a bwyd iddyn nhw, yn Tarsus, Twrci

Byddai mynd ar wyliau i Jerwsalem heddiw yn daith a hanner, ond dychmygwch wneud hyn yn yr 1950au a hynny mewn car!

Dyna beth wnaeth W Emlyn Jones, awdur y llyfrau teithio Cymraeg cyntaf, a deithiodd i rai o wledydd y Dwyrain Canol o Gwm Tawe gyda'i deulu.

Ei ferch, Mair Godley, fu'n hel atgofion am rai o'r profiadau hynod ar raglen Aled Hughes ar BBC Radio Cymru.

O orllewin Cymru i'r Dwyrain Canol

"Dim duel carriageways... tracs o'dd y rhan fwyaf ohonyn nhw. Fi'n cofio yn Twrci, 'ma ni'n dod i stop, o'dd afon. O'dd y ffordd ddim yn mynd i unman, ond o'dd rhaid i ni fynd i'r ochr arall.

"O'dd stiwdants yn gweithio yn yr afon, a 'ma nhw'n dod, dau fachgen 18/19 ac yn dweud 'follow us' - doedd yr afon ddim yn ddwfn, ond o'dd cerrig mawr. A 'ma nhw'n guidio ni dros yr afon, a phryd ddaethon ni i'r ochr arall, 'ma crowd ohonyn nhw'n dod a phwsio ni allan o'r dŵr."

Mae atgofion Mair o rai o'r digwyddiadau ar ei gwyliau teuluol yn parhau yn fyw yn y cof, a hynny dros 50 mlynedd yn ddiweddarach.

Bob haf, byddai Mair a'i theulu - ei thad Emlyn, ei mam Rebecca a'i brawd Alun - yn mynd am wyliau am o leiaf mis i leoliadau mae hi'n anodd dychmygu mynd iddyn nhw hyd yn oed heddiw, gan gynnwys Groeg, Moroco a Syria. Mewn car Ford Zephyr Zodiac oedd y teulu'n teithio, a hynny yr holl ffordd o Ystradgynlais.

Y teulu - Emlyn, Mair, Rebecca ac Alun, gyda 'Nwn', y car ffyddlonMair Godley

Y teulu - Emlyn, Mair, Rebecca ac Alun, gyda 'Nwn', y car ffyddlon. Rhyw fis cyn y daith i Jerwsalem, roedd rhaid mynd i Lundain i ôl y fisas

Chwilfrydedd

Mae Mair yn disgrifio'i thad fel 'dyn oedd eisiau gwybod popeth am bob dim', ac roedd ganddo chwilfrydedd am wledydd eraill, y byd a'u pobl.

Doedd profiad gafodd yntau a'i wraig yn yr Iseldiroedd yn 1939 ddim wedi gwanhau'r chwilfrydedd hynny; llwyddon nhw o drwch blewyn i adael y wlad ar y llong olaf yn dilyn ymosodiad y Natsïaid, ar ddechrau'r Ail Ryfel Byd.

Emlyn a Rebecca ger Eglwys y Beddrod Sanctaidd yn JerwsalemMair Godley

Emlyn a Rebecca ger Eglwys y Beddrod Sanctaidd yn Jerwsalem. Pasiodd y cwpl eu hysbryd am antur ymlaen i'w plant

Roedd gwyliau'r teulu yn dechrau wythnosau os nad misoedd cyn y daith ei hun, wrth i Emlyn fynd ati o ddifrif i ymchwilio cyrchfan y gwyliau a'r daith roedden nhw am ei dilyn yn drwyadl, drwy bori drwy lyfrau hanes a theithio, a hyd yn oed y beibl a oedd yn cael ei ystyried ganddo yn 'great source of knowledge' yn ôl ei ferch:

"O'dd e'n hala orie yn gneud ei research. Ac o'dd e'n mwynhau hwnna gyment, o'dd hwnna'n rhan o'r daith iddo fe."

Roedd hyn cyn technoleg sat-nav, wrth gwrs, felly ynghyd â gwaith ymchwil eu tad, roedd rhaid i weddill y teulu astudio mapiau o'u teithiau yn ofalus cyn dechrau'r gwyliau hefyd.

Mair GodleyMair Godley

Mair heddiw yn y gadair enillodd ei thad, W Emlyn Jones yn Eisteddfod San Clêr yn 1938

'Do you speak English...">