'साध्या मिठाऐवजी कमी सोडियम असणारं मीठ खा', WHO असं का म्हणतंय?

नेहमीच्या मीठाच्या ऐवजी रोजच्या वापरासाठी कमी सोडियम असणाऱ्या मिठाचं सेवन करावं असं जागतिक आरोग्य संघटना - WHO ने म्हटलंय. यामुळे रक्तदाबाच्या समस्या, हृदरोगाचा आणि किडनीविकारांचा धोका कमी होत असल्याचं WHO नं म्हटलंय.

आरोग्याविषयीच्या समस्यांना आळा घालण्यासाठी अन्नाद्वारे दररोज पोटात जाणाऱ्या मिठाचं प्रमाण 5 ग्रॅम, तर सोडियमचं प्रमाण 2 ग्रॅम पेक्षा कमी ठेवण्याचा सल्ला WHO नं दिलाय.

WHO च्या आकडेवारीनुसार जगभरात दरवर्षी 80 लाख लोकांचा मृत्यू हा योग्य आहार न घेतल्याने होतो. यापैकी 19 लाख जणांच्या मृत्यूचं कारण हे उच्च प्रमाणात सोडियम सेवनाशी संबंधित असतं.

2019 च्या आकडेवारीनुसार जगभरात सरासरी रोज 4.3 ग्रॅम सोडियमचं सेवन प्रत्येक व्यक्ती दररोज करते. आरोग्य संघटनेनं सांगितलेल्या मर्यादेपेक्षा हे प्रमाण दुप्पटीने अधिक आहे.

आणि म्हणूनच याबद्दल तातडीने पावलं उचलणं गरजेचं असल्याचं जागतिक आरोग्य संघटनेनं म्हटलंय.

WHO ने काय पाहणी केली?

जगभरात यासाठी वेगवेगळ्या 26 ट्रायल्स घेण्यात आल्या. यामध्ये भारताचाही समावेश होता. एकूण 35,000 जण या जगभरातल्या चाचण्यांमध्ये सहभागी झाले. दोन महिने ते अगदी पाच वर्षांपर्यंत या व्यक्तींसोबत फॉलोअप घेण्यात आला.

या व्यक्तींच्या आहारातल्या नेहमीच्या मिठाऐवजी - Table Salt ऐवजी कमी सोडियम असणाऱ्या मिठाचा वापर सुरू करण्यात आला.

बीबीसी मराठीच्या बातम्यांसाठी व्हॉट्सअ‍ॅप चॅनल जॉईन करा.

त्यानंतर त्यांचा रक्तदाब कमी झाल्याचं लक्षात आलं. त्यांना Non - fatal stroke म्हणजे जीवघेणा न ठरणारा स्ट्रोक येण्याची शक्यता 10 टक्क्यांनी कमी झाली. तर हृदयविकारामुळे मृत्यू होण्याचा धोका 23 टक्क्यांनी कमी झाला. शिवाय त्यांच्या रक्तातल्या पोटॅशियमचं प्रमाणही वाढलं.

नेहमीच्या मिठाला पर्याय काय?

मीठ म्हणजे - सोडियम क्लोराईड (Sodium chloride) (NaCl)

मग नेहमीच्या मिठाला पर्याय काय? यांना म्हटलं जातं Lower-sodium salt substitutes (LSSS).

या प्रकारच्या मिठाला K Salt असंही म्हटलं जातं कारण यामध्ये आपल्या नेहमीच्या मिठापेक्षा कमी प्रमाणात सोडियम असतं. शिवाय यामध्ये पोटॅशियम क्लोराईड (KCl) असतं. त्यामुळे या मिठालाही नेहमीच्याच मिठाप्रमाणे चव - खारटपणा येतो. यामुळे शरीरात जाणाऱ्या सोडियमचं प्रमाण कमी होतंच. पण सोडियम क्लोराईडऐवजी काही प्रमाणात पोटॅशियम क्लोराईड मिसळण्याचे काही फायदेही असतात.

यामुळे रक्तदाब आणि हृदयरोगाचा धोका कमी होतो.

एरवी आपल्याला केळी, पपई, पालक - कोबीसारख्या भाज्या, सुक्या मेव्यातून पोटॅशियम मिळतं.

पण LSSS चा वापर करतानाही काही काळजी घ्यायला हवी. कारण रक्तात अधिक प्रमाणात पोटॅशियम असणं - hyperkalaemia ही धोक्याचं असतं. ज्यांच्या किडनीची कार्यक्षमता आधीच काही कारणांनी बाधित आहे, अशांना याचा अधिक धोका असू शकतो.

सोबतच्या ज्या कोणत्या मिठाचा वापर आपण करू, ते आयोडाईज्ड असावं, असंही WHO म्हटलंय. Iodized म्हणजे आयोडिनचा समावेश असलेलं. याचा फायदा भ्रूणाच्या मेंदूच्या विकासासाठी होतो, लहान मुलांच्या मेंदूचाही विकास होतो तर मोठ्यांमध्ये एकूणच मेंदूची कार्यक्षमता चांगली राहण्यासाठी आयोडाईज्ड मिठाचा फायदा होतो.

WHO ची नवी सूचना कुणासाठी?

18 वर्षांपेक्षा अधिक वय असणाऱ्या सर्व व्यक्ती म्हणजे Adults साठीचा हा सल्ला जागतिक आरोग्य संघटनेच्या पोषण आणि अन्न सुरक्षा विभागाने दिला आहे.

अपवाद गर्भवती महिला, लहान मुलं, किडनी विकार असणाऱ्या व्यक्ती किंवा अशा व्याधी असणाऱ्या व्यक्ती ज्यांना पोटॅशियम शरीराबाहेर टाकणं कठीण ठरू शकतं.

सोडियमचं सेवन कमी कसं करायचं?

(बीबीसीसाठी कलेक्टिव्ह न्यूजरूमचे प्रकाशन)