‘आमच्या आईवडिलांनी गुप्तपणे गे पॉर्नचं साम्राज्य उभारलं’

मॅसन्स कुटुंबाला समाजात चांगला मान होता. कॅरन पत्रकार होत्या तर बॅरी सिनेजगतात स्पेशल इफेक्ट इंजिनीअर होते.

जोडीदार शोधण्यासाठी ज्यू धर्मियांमध्ये विशेष पार्ट्यांचं आयोजन करतात. त्याला 'ज्युईश सिंगल्स नाईट' असं म्हणतात.

कॅरन आणि बॅरी दोघांची ओळख अशाच एका पार्टीत झाली होती. दोघांचं लग्न झालं. तीन मुलंही झाली. तिन्ही मुलं शुक्रवारच्या प्रार्थना सभांना जायचे. शाळेतही खूप अभ्यास करायचे.

1970 मध्ये इंजिनीअर म्हणून काम करत असताना बॅरी यांनी किडनी डायलिसिस मशीनसाठी खास सुरक्षा उपकरण तयार केलं होतं. मात्र जी कंपनी हे उपकरण विकत घेणार होती, त्या कंपनीने उपकरणाच्या विम्याचा विषय काढला.

हा विमा बॅरीला परवडणारा नव्हता आणि त्यामुळे ते प्रोजेक्ट बारगळला. या कुटुंबावर आर्थिक संकट कोसळलं.

आर्थिक चणचणीच्या याच काळात कॅरेनला 'लॉस अँजेलिस टाइम्स' या वृत्तपत्रातली एक जाहिरात दिसली. पॉर्न उद्योगविश्वातील प्रतिष्ठीत उद्योजक लॅरी फ्लॅन्ट यांना Hustler (हस्लर) मासिक आणि पार्न उद्योगाशी संबंधित इतर वस्तू विकण्यासाठी वितरक हवा होता आणि अशा प्रकारे मॅसन्स कुटुंबाने पॉर्न इंडस्ट्रीत पाऊल ठेवलं.

लवकरच त्यांच्या व्यवसायाने जोर धरला. पहिल्या काही आठवड्यातच फारशी मेहनत न करता बॅरी आणि कॅरेनला 5 हजार ऑर्डर्स मिळाले. दोघेही संपूर्ण लॉस अँजेलिस कारने फिरून सामानाची डिलिव्हरी करायचे.

Hustler खरंतर स्ट्रेट लोकांसाठीचं पॉर्न मासिक होतं. मात्र फ्लँट यांनी काही तोट्यात चाललेली गे पॉर्न प्रकाशनं विकत घेतली आणि त्यांचीही विक्री मॅसन्स करू लागले.

लॉस अँजेलिसमध्ये 'बुक सर्कस' नावाचं अतिशय प्रसिद्ध गे पॉर्न पुस्तकांचं दुकान होतं. काही कारणांमुळे दुकानाच्या मालकाला ते दुकान विकावं लागलं.

मॅसन्स दांपत्याने 1982 मध्ये ते दुकान विकत घेतलं. त्याला नवीन नाव दिलं 'सर्कस ऑफ बुक्स'. मात्र आता या दुकानात केवळ गे पॉर्न पुस्तकं मिळत नव्हती तर लॉस एंजेलिसमधल्या समलिंगी लोकांना भेटण्यासाठीचं हक्काचं ठिकाण बनलं.

त्यांनी मिका, रेचल आणि जॉश या आपल्या तिन्ही मुलांना दुकानात आल्यावर कुठल्याही वस्तूकडे बघायचं नाही आणि त्याला स्पर्शही करायचा नाही, अशी सक्त ताकीद देण्यात आली होती. आपल्या मित्रांनादेखील दुकानाचं नावही सांगायचं नाही, असंही बजावण्यात आलं होतं.

कॅरेन म्हणाली, "आम्ही काय केलं हे त्यांना कळू नये, असं आम्हाला वाटत होतं. आम्ही आमच्या फॅमिली बिजनेसविषयी काहीच बोलायचो नाही. आमचं एक पुस्तकाचं दुकान आहे, एवढंच आम्ही लोकांना सांगायचो."

मात्र, एवढं करूनही मॅसन्स कुटुंबाचं हे गुपित गुपित राहिलं नाही.

मिका सर्वांत मोठा मुलगा. त्याने त्याच्या आईच्या कारमध्ये पॉर्न व्हीडिओ पाहिला. तर रेचल 14 वर्षांची असताना तिला तिचे आईवडील नेमका कोणता व्यवसाय करतात, हे कुणीतरी सांगितलं!

रॅचेलसाठी हा मोठा धक्का होता, कारण वडील बॅरी फार श्रद्धाळू वगैरे नसले तरी आई मात्र चांगलीच धार्मिक होती. आपल्या आईवडिलांचं एक छोटंसं दुकान आहे, एवढंच तिला माहिती होतं.

रेचल सांगते, "माझ्या आईवडिलांची जी प्रतिमा माझ्या मनात होती, त्याच्या अगदी विरुद्ध काम ते करत होते."

तर सर्वांत धाकटा असलेला जॉश सांगतो की आम्ही एक आदर्श कुटुंब असल्याचं भासवण्याचा आटापीटा करत होतो.

कॅरेन आणि बॅरी यांच्या हाताखाली 'सर्कस ऑफ बुक्स'ने व्यवसायात चांगलं यश मिळवलं होतं. त्यांनी दुकानाची दुसरी शाखाही उघडली होती. इतकंच नाही तर त्यांनी गे पॉर्न व्हीडियो बनवायलाही सुरुवात केली होती. दुसरीकडे पॉर्न वस्तू विकण्याचा त्यांचा धंदाही तेजीत होता.

मात्र अमेरिकेचे तत्कालीन अध्यक्ष रोनाल्ड रीगन यांनी पॉर्नोग्राफीला त्यांचा विरोध स्पष्ट केला होता. पॉर्न इंडस्ट्री एक प्रकारचं प्रदूषण असल्याचं ते म्हणत. त्यांनी अटर्नी जनरलला पॉर्न इंडिस्ट्रीच्या चौकशीचे आदेश दिले.

पुढे 1986 साली मीसे रिपोर्ट म्हणून 2,000 पानी अहवाल सादर करण्यात आला, त्याच दरम्यान पॉर्नोग्राफीशी संबंधित काही नवीन कायदे आले आणि त्यामुळे मॅसन्स यांच्या व्यवसायावर दबाव वाढत गेला.

काही दिवसांनंतर तर अशी परिस्थिती ओढावली की ते ओळखीच्या ग्राहकालाच वस्तू विकायचे.

एक दिवस त्यांच्या एका कर्मचाऱ्याने एक चूक केली. एका ग्राहकाने दुकानात फोन करून पॉर्न सिनेमाच्या तीन कॅसेट्सची डिलिव्हरी करायला सांगितलं. कर्मचाऱ्याने संगणकात ऑर्डरीच नोंद केली आणि ऑर्डर डिस्पॅचही केली. मात्र पॉर्न फिल्म ऑर्डर करणारा ग्राहक नसून अमेरिकेच्या FBIचा अधिकारी होता.

एखाद्या हॉलीवुडपटाला शोभावं अशा पद्धतीने त्यांच्या दुकानावर छापा टाकण्यात आला. पोलीस बंदुका तानून दुकानात घुसले आणि मॅसन्स जोडप्याला अटक झाली. त्यांच्यावर राज्यात अवैध पद्धतीने अश्लील सामुग्री विकल्याचा गुन्हा दाखल करण्यात आला.

मुलांना यातलं काहीही माहिती नव्हतं. मात्र बॅरीला पाच वर्षांचा तुरुंगवास होण्याची शक्यता होती. शिवाय मोठा दंडही भरावा लागणार होता.

दुकान आता कायमचं बंद होणार असंच वाटत होतं. मात्र मॅसन्सच्या वकिलांनी आशा सोडली नाही. बॅरी यांच्या अटकेमुळे अमेरिकी राज्यघटनेच्या पहिल्या दुरुस्तीने नागरिकांना दिलेल्या अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचं उल्लंघन होत असल्याचा युक्तिवाद त्यांनी कोर्टात मांडला.

तसंच या जोडप्याकडून मोठा दंड वसूल केल्यास कुटुंबावर त्याचा परिणाम होईल, असंही वकिलांनी कोर्टाला सांगितलं.

पुढे बॅरीची या खटल्यातून सुटका झाली आणि दुकानही सुरू राहिलं. त्यानंतर कॅरेन आणि बॅरी यांनी एड्सग्रस्त लोकांसाठी विशेष प्रयत्न सुरू केले.

त्याकाळी एड्स झालेल्या लोकांना कामावर येण्याची परवानगी नसायची. आल्यास त्यांचा आरोग्य विमा रद्द करण्यात यायचा. मात्र कॅरेन आणि बॅरी यांनी एड्स झालेल्या आपल्या कर्मचाऱ्यांना बरं वाटेल तेव्हा कामावर येण्याची परवानगी दिली. इतकंच नाही तर ते याबद्दल इतर कुणाला काहीही सांगत नव्हते.

कॅरेनने सांगितलं, "मी त्यांना कामावर येऊ द्यायचे आणि त्यांना रोख रक्कम द्यायचे. अशी कॅश देणं बेकायदा होतं. मात्र आपली ओळखच मिटेल, असं त्यांनी काहीच केलेलं नव्हतं. काम सर्वांत महत्त्वाचं असतं, असं मला नेहमीच वाटत आलं आहे."

एड्स झालेल्या अनेक कर्मचाऱ्यांना त्यांच्या कुटुंबाने सोडलं होतं. मात्र ते गेल्यावर तेच कुटुंबीय या जोडप्याला फोन करून विचारपूस करायचे.

पॉर्न इंडस्ट्रीत तेही विशेषकरून समलैंगिक समुदायाशी सततचा संबंध असूनही मॅसन्स यांच्या घरात कधीच लैंगिकतेचा विषय निघत नव्हता. मात्र, मधली मुलगी रेचल तृतीयपंथीय असल्याचं त्यांना जाणवू लागलं.

कॅरेनच्या आपल्या तिसऱ्या मुलाकडून खूप अपेक्षा होत्या. तो अभ्यासातही खूप हुशार होता. मात्र त्याचंही एक गुपित होतं.

अपेक्षांच्या ओझ्याखाली तो दबून गेला होता. स्वतःचं ते गुपित तो स्वतः सांगू शकला नाही आणि अखेर एक दिवस त्याने एका कागदावर लिहिलं, "मी गे आहे."

हा कागद सापडताच आईवडील आपल्याला हाकलून देतील, असंच जॉशला वाटलं. मात्र कॅरेनने तो कागद बघितला, तेव्हा त्या खूप दुःखी झाल्या.

कॅरेन सांगतात, "मी त्याला विचारलं तुला नक्की वाटतंय का? तू असं का करतोय? देव मला शिक्षा करत असेल."

त्या पुढे सांगते, "कुणी गे असण्याचा मला काहीच त्रास नव्हता. मला त्याने फरकही पडत नव्हता. मात्र स्वतःचा मुलगाच समलिंगी असेल, असा मी विचारही केला नव्हता."

मात्र, आपण ज्या पद्धतीने वागलो त्याचा जॉशला त्रास झाला असेल, असं कॅरेन यांना आता वाटलं. जॉशशी त्याच्या लैंगिकतेविषयी बोलणं कॅरेनला अवघड वाटायचं. शेवटी त्यांनी तज्ज्ञाची मदत घेण्याचा निर्णय घेतला.

त्या सांगतात, "एका समलिंगी मुलाची आई असणं म्हणजे काय, हे मला जाणून घ्यायचं होतं."

दोघेही PFLAG (Parents and Friends of Lesbians and Gay) संघटनेचे सभासद झाले. "जेव्हा माझा मुलगा समलिंगी असल्याचं मला कळलं तेव्हा माझ्या लक्षात आलं की अशा लोकांविषयी माझी काही मतं आहेत जी मला बदलायला हवी."

पुढे कॅरेन आणि बॅरी दोघेही PFLAG संघटनेचे ब्रँड अम्बॅसेडेर बनले. ते इतरांना त्यांच्या मुलांची लैंगिकता समजून सांगण्याचं, त्यांना याविषयाची माहिती देण्याचं काम करू लागले.

नवीन सहस्त्रक सुरू होता होता, इंटरनेटचा प्रसार जोरात सुरू झाला होता. त्यामुळे 'सर्कस ऑफ बुक्स'ची विक्री हळूहळू कमी होऊ लागली. मॅसन्स जोडप्याने सुरू केलेली दुसरी शाखा 2016 साली बंद पडली, तर पहिलं दुकान 2019च्या सुरुवातीला बंद झालं.

रेचल सांगत होती, "पहिलं दुकान जेव्हा बंद झालं तेव्हा आमचा विश्वासच बसत नव्हता. दुकानात अनेकांनी गर्दी केली होती. सगळे रडत होते."

हे दुकान म्हणजे लॉस अँजेलिसच्या इतिहासाचा भाग होता. समलैंगिकांसाठी हे हक्काचं आणि सुरक्षित ठिकाण होतं. दुकान बंद झालं तेव्हा अनेक वयोवृद्ध जुन्या ग्राहकांना आणि जुन्या कर्मचाऱ्यांना भावना अनावर झाल्या होत्या.

मात्र, आपल्याला पूर्वीसारखं कर्मचाऱ्यांना वेतन आणि इतर भत्ते देता येत नव्हते, असं कॅरेन सांगतात.

"मला जेवढं शक्य तेवढा काळ मी या लोकांसोबत काम केलं. माझ्या कर्मचाऱ्यांना दुसरीकडे पार्ट टाईम जॉब मिळावा, शैक्षणिक कार्यक्रमात त्यांनी भाग घ्यावा, यासाठी मी काम केलं. दुकान बंद झालं, ते बरंच झालं."

हे वाचलं का?

(बीबीसी मराठीचे सर्व अपडेट्स मिळवण्यासाठी तुम्ही आम्हाला फेसबुक, इन्स्टाग्राम, यूट्यूब, ट्विटर वर फॉलो करू शकता.'बीबीसी विश्व' रोज संध्याकाळी 7 वाजता JioTV अॅप आणि यूट्यूबवर नक्की पाहा.)